Bạn có thường xuyên ăn mặn? Bạn có thói quen nêm nếm đậm đà, chấm đẫm nước mắm, ăn mì tôm, đồ kho, dưa muối, cá khô, lạp xưởng…?
Nếu có, rất có thể bạn đang ăn thừa muối gấp đôi mức cho phép mỗi ngày, và điều này đang âm thầm tàn phá tim, thận và mạch máu của bạn.
Người Việt ăn mặn đến mức nào?
Người Việt Nam tiêu thụ muối cao hơn nhiều so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới.
Theo kết quả Điều tra yếu tố nguy cơ bệnh không lây nhiễm của Bộ Y tế ở đối tượng từ 18-69 tuổi năm 2015 trên toàn quốc cho thấy trung bình một người Việt Nam trưởng thành tiêu thụ 9,4 gam muối trong một ngày. Trong đó ở nam giới là 10,5 gam, cao hơn đáng kể so với nữ (8,3 gam). Một số nghiên cứu cho thấy mức tiêu thụ muối ở các vùng cũng khác nhau, dao động từ 9,4 gam đến 32 gam/người/ngày.
Ăn mặn gây hại gì cho sức khỏe?
Muối là loại gia vị có vai trò quan trọng đối với sức khỏe mỗi người. Hằng ngày, lượng muối sẽ bị mất đi thông qua các hoạt động của cơ thể như đi vệ sinh, tiết mồ hôi, nước mắt,… Bổ sung muối cho cơ thể bằng con đường thực phẩm chính là phương pháp bù lại lượng muối mất đi. Tuy nhiên, khi bù đắp sự thiếu hụt này, nhiều người thường có thói quen sử dụng khá nhiều muối vì loại gia vị này rẻ và dễ tạo hương vị đậm đà cho món ăn.
Tuy nhiên ăn mặn nhiều có tốt không? Việc thường xuyên sử dụng đồ ăn mặn có thể làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh như:
1. Tăng huyết áp
Ăn mặn thường xuyên làm tăng huyết áp. Huyết áp cao dẫn tới nguy cơ đau tim, đột quỵ và bệnh thận. Cụ thể, việc ăn nhiều muối làm tăng tính thẩm thấu của màng tế bào với natri. Ion natri sẽ chuyển nhiều vào tế bào cơ trơn của thành mạch, gây tăng nước trong tế bào, tăng trương lực thành mạch, gây co mạch, tăng sức cản ngoại vi và dẫn đến tăng huyết áp.
2. Đột quỵ
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thường xuyên dùng đồ ăn mặn dẫn tới 62% các ca đột quỵ não. Các nhà khoa học đã chỉ ra rằng nếu giảm 1 thìa cà phê muối ăn trong các bữa ăn mỗi ngày sẽ giúp làm giảm nguy cơ đột quỵ.
3. Gây bệnh tim
Lượng muối lớn đưa vào cơ thể do thói quen tiêu thụ đồ ăn mặn sẽ khiến chúng ta phải uống nhiều nước, làm tăng khối lượng máu tuần hoàn và khiến tim phải làm việc nhiều hơn. Tình trạng này nếu kéo dài sẽ làm tâm thất trái to lên, dẫn đến hiện tượng suy tim. Tâm thất trái có thể trở lại bình thường nếu chúng ta phát hiện và giảm lượng muối nạp vào cơ thể.
4. Làm hại thận
Ăn quá mặn sẽ ảnh hưởng tới thận – cơ quan quan trọng quyết định tới sinh lý phái mạnh. Cụ thể, ăn nhiều muối sẽ khiến cơ thể phải thu nạp nhiều nước, dẫn tới tuần hoàn máu đến cầu thận tăng, buộc thận phải làm việc nhiều hơn để lọc máu. Nếu đã bị bệnh thận mà bệnh nhân vẫn sử dụng đồ ăn mặn thì bệnh sẽ ngày càng nặng. Ngược lại, nếu giảm lượng muối thì chức năng thận sẽ được cải thiện tốt hơn. Ngoài ra, muối cũng là nguyên nhân gây ra các chứng bệnh như sỏi thận, thận nhiễm mỡ,…
5. Gây bệnh dạ dày
Muối tương tác với vi khuẩn Helicobacter Pylori (HP) gây viêm loét dạ dày và tá tràng. Loại vi khuẩn này là nguyên nhân của 80 – 90% các trường hợp mắc viêm loét dạ dày, tá tràng. Một nghiên cứu của Nhật Bản cho thấy những ai thường xuyên ăn đồ ăn mặn có nguy cơ ung thư dạ dày cao gấp 2 lần so với những người khác. Ngoài ra, lượng natri trong cơ thể cao cũng làm giảm hiệu quả điều trị ung thư dạ dày.
6. Làm yếu xương
Ăn mặn làm hại xương. Việc ăn quá nhiều muối có thể gây mất canxi từ xương trong khi canxi là yếu tố quan trọng cho xương khỏe mạnh. Khi xương bị mất canxi thì chúng sẽ trở nên yếu, dễ gãy hơn. Điều này làm tăng nguy cơ loãng xương.
7. Hen suyễn
Sử dụng nhiều đồ ăn mặn trong chế độ ăn hằng ngày có thể kích hoạt cơn hen suyễn. Ngoài ra, bệnh hen suyễn có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh thận, xương, tim mạch,… và nhiều bệnh lý khác.
Những đối tượng dễ bị tổn thương hơn bởi thói quen ăn mặn
- Người cao tuổi: nguy cơ cao bị tăng huyết áp, đột quỵ, suy tim nếu tiếp tục ăn mặn.
- Người có bệnh lý nền: huyết áp cao, tiểu đường, bệnh thận mạn tính… cần kiêng muối nghiêm ngặt.
- Trẻ em: thận chưa hoàn thiện, dễ bị rối loạn điện giải, tăng huyết áp sớm nếu ăn mặn từ nhỏ.
Những dấu hiệu “thầm lặng” cảnh báo bạn đang ăn quá nhiều muối
Bạn có thể không nhận ra mình đang ăn mặn. Nhưng nếu có một trong các dấu hiệu sau, hãy cảnh giác:
- Hay khát nước, khô miệng
- Phù nhẹ (mắt cá chân, mặt sưng vào sáng sớm)
- Tăng huyết áp khi đi khám định kỳ
- Mệt mỏi, đau đầu không rõ nguyên nhân
- Ăn nhạt thấy không ngon miệng – đã lệ thuộc vị mặn
Hãy bắt đầu kiểm soát muối – từ hôm nay
Giảm lượng muối nạp vào là hành động đơn giản nhưng hiệu quả cao để giảm nguy cơ bệnh tim mạch, đột quỵ, suy thận – những bệnh đang giết hàng triệu người mỗi năm.
Một số cách giúp bạn giảm một nửa lượng muối trong ngày:
- Không đặt nước mắm, muối, nước tương lên bàn ăn
- Tự nấu ăn và giảm dần lượng nêm nếm
- Không ăn trọn nước dùng của phở, bún, mì
- Hạn chế đồ ăn chế biến sẵn: mì tôm, xúc xích, lạp xưởng…
- Đọc kỹ nhãn thực phẩm – chọn sản phẩm ít natri
“Muối là kẻ giết người thầm lặng – nhưng bạn có thể kiểm soát nó từ hôm nay.”
Hãy bắt đầu từ một việc nhỏ – bớt một nhúm muối hôm nay, để giữ gìn trái tim, quả thận và cả tương lai của bạn.
Nguồn tham khảo:
- Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế Việt Nam (2020). Tài liệu Hỏi – Đáp: Ăn thừa muối và nguy cơ với sức khỏe
- WHO (2012). Guideline: Sodium intake for adults and children
- Strazzullo et al. (2009). Salt intake, stroke, and cardiovascular disease: meta-analysis. BMJ
- Mozaffarian et al. (2014). Global Sodium Consumption and Death from Cardiovascular Causes. NEJM
