Tại Hội nghị Cập nhật Tiến bộ trong Nam học và Y học Giới tính lần thứ 7 (8–10/11/2024), Giáo sư Emmanuelle Jannini, chuyên gia Nội tiết và Tình dục học tại Đại học Rome Tor Vergata, đã có bài báo cáo nổi bật về tác dụng điều trị của Dapoxetine đối với bệnh xuất tinh sớm – một vấn đề phổ biến nhưng chưa được đánh giá đúng mức trong y học hiện đại.
Xuất tinh sớm – Bệnh lý phổ biến nhưng bị đánh giá sai lệch
Mở đầu bài báo cáo, Giáo sư đã chỉ ra định nghĩa, dấu hiệu của căn bệnh xuất tinh sớm. Tuy vậy, cũng có những định nghĩa sai lầm và thiếu quan tâm đến từ Cơ quan Quản lý Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), xuất tinh sớm không được coi là một bệnh, không phải là một triệu chứng và thực tế họ không có một loại thuốc nào cho xuất tinh sớm. Thật đáng tiếc là xuất tinh sớm – một căn bệnh nam khoa phổ biến nhất hiện nay nhưng lại chưa được nhìn nhận đúng và quan tâm đúng cách. Do đó, Giáo sư rất khuyến khích sự hợp tác trong các nghiên cứu về xuất tinh sớm.
Cùng với những thiếu sót, sai lệch trong định nghĩa về xuất tinh sớm tại một số nơi trên thế giới thì việc chẩn đoán và điều trị hiện nay vẫn còn nhiều bất cập. Ví dụ như các bác sĩ không chạm vào cơ thể người bệnh khi chẩn đoán dẫn đến những chẩn đoán sai lầm và không trúng đích. Xuất tinh sớm là tình trạng bệnh lý phổ biến nhất ở nam giới thế nhưng tỉ lệ được thăm khám đúng và điều trị xuất tinh sớm vẫn còn thấp đến mức đáng báo động.
Xuất tinh sớm – căn bệnh Nam khoa phổ biến nhất hiện nay
Theo Giáo sư, xuất tinh sớm phải được nhìn nhận trên góc nhìn bốn chiều: Một là thời gian, có thể từ một phút đến ba phút. Hai là vấn đề kiểm soát. Ba là sự căng thẳng do xuất tinh sớm gây ra giữa các cặp đôi. Và cuối cùng là độ “phê” mà giáo sư đã trình bày bằng một thang đo đặc biệt. Xuất tinh sớm cũng đôi khi trùng với rối loạn cương dương. Đây là một điểm quan trọng. Không thể coi rối loạn cương dương và xuất tinh sớm là hai vấn đề riêng biệt, vì chúng thường xuyên xuất hiện cùng nhau. Khoảng 50% bệnh nhân mắc xuất tinh sớm kết hợp với rối loạn cương dương. Đây gần như là bài báo đầu tiên cho thấy mối tương quan giữa xuất tinh sớm và rối loạn cương dương.
Tổng quan các phương pháp điều trị hiện nay
Về các phương pháp điều trị xuất tinh sớm, chúng ta có nhiều phương pháp điều trị không dùng thuốc cũng như điều trị bằng thuốc. Các phương pháp điều trị không dùng thuốc, hay còn gọi là điều trị tâm lý, điều trị hành vi hay điều trị tâm lý tình dục, chủ yếu dựa trên phân tích tâm lý và đôi khi là trị liệu tâm lý. Tuy nhiên, chúng ta không có nhiều dữ liệu về hiệu quả thực sự của những phương pháp này. Nhưng việc tư vấn cho bệnh nhân là cực kỳ quan trọng. Nếu không thảo luận với bệnh nhân, kết quả điều trị sẽ rất thấp.
Ngoài ra, còn có một số phương pháp mà không có nhiều nghiên cứu khoa học liên quan, như thiền, liệu pháp thôi miên, nhưng cũng có thể coi thủ dâm trước khi giao hợp là một phương pháp điều trị hành vi. Một số người sử dụng bao cao su được bổ sung thêm thuốc gây tê giúp kiểm soát khả năng xuất tinh và giúp phái mạnh kéo dài thời gian quan hệ. Và cũng có các bài tập Kegel, giúp tăng cường cơ vùng chậu để cải thiện khả năng kiểm soát xuất tinh. Kéo dài màn dạo đầu, cố gắng tạo sự phân tán nhận thức, tìm các tư thế thay thế và cũng có một số can thiệp khác làm giảm nhẹ đối với tình trạng xuất tinh sớm.
Kegel – Bài tập chữa xuất tinh sớm
Dapoxetine – lựa chọn đầu tay trong điều trị xuất tinh sớm
Chúng ta có thể thử dùng các loại thuốc giảm đau opioid như Tramadol, thuốc chống trầm cảm ba vòng, cũng như SSRI (thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc), để cải thiện tình hình. Tuy nhiên, những loại thuốc chống trầm cảm này nổi tiếng với khả năng làm giảm ham muốn tình dục, làm giảm sự hưng phấn tình dục, và cuối cùng là giảm khả năng xuất tinh.
Về sự kết hợp với rối loạn cương dương, chúng ta cũng có thể sử dụng thuốc ức chế PDE-5, và cũng có thể xem xét một số phương thuốc truyền thống. Có một số phương pháp điều trị, như châm cứu, có thể có vai trò nhỏ trong điều trị xuất tinh sớm. Nhưng chúng ta cũng có một số loại thuốc có thể sử dụng cho xuất tinh sớm. Thuốc duy nhất có chỉ định là Dapoxetine.
Dapoxetine hoạt động bằng cách ức chế vận chuyển serotonin, làm tăng hoạt động của serotonin ở khe hở sau synap, và kết quả là thúc đẩy sự chậm trễ xuất tinh. Là một thành viên của nhóm ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI), dapoxetine ban đầu được tạo ra như một thuốc chống trầm cảm. Tuy nhiên, không giống như các SSRI khác, dapoxetine được hấp thụ và loại bỏ nhanh chóng trong cơ thể. Dapoxetine không gây tác dụng phụ điển hình của thuốc chống trầm cảm, vì Tmax (thời gian thuốc đạt nồng độ tối đa trong máu) rất nhanh, chỉ khoảng 30-45-60 phút, do đó rất nhanh chóng, nhưng điều thú vị là thời gian bán hủy rất ngắn, điều này có nghĩa là không có nguy cơ tích tụ thuốc, và tích tụ là lý do chính khiến các thuốc SSRIs có tác dụng lên tâm trạng. Dapoxetine không gây tích tụ, do đó không ảnh hưởng đến tâm trạng.
Điều này càng rõ ràng hơn khi so sánh với các loại thuốc SSRI khác như Paroxetine, Sertraline và Fluoxetine, những loại thuốc này rất phổ biến và không may lại được sử dụng trong điều trị xuất tinh sớm, mà theo giáo sư là một sai lầm lớn, vì Dapoxetine có thời gian bán hủy rất ngắn, không tích tụ, trong khi các thuốc khác có thời gian bán hủy rất dài, kéo dài nhiều ngày, điều này có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng.
Hai mô hình điều trị khác nhau. Một là việc sử dụng thuốc ức chế tái hấp thu serotonin (SSRI) cấp tính, và mô hình thứ hai là sử dụng lâu dài, tức là làm tăng thời gian latenti thời gian xuất tinh trong âm đạo (ILT), (thời gian từ khi bắt đầu quan hệ cho đến khi xuất tinh). Điều trị cấp tính không làm thay đổi tâm trạng vì nó không vượt qua hàng rào máu não, không gây tác dụng phụ, không có tác dụng phụ nguy hiểm và không có hội chứng tình dục sau SSRI. Trong khi đó, nếu sử dụng SSRI lâu dài, chắc chắn sẽ tăng khả năng kiểm soát và tăng ILT, giảm căng thẳng, nhưng sẽ phải đối mặt với sự thay đổi tâm trạng, gây ra nhiều tác dụng phụ nguy hiểm và tác dụng phụ tình dục, và có thể gây ra hội chứng tình dục giả của SSRI, một hội chứng rất phổ biến.
Giáo sư Emmanuelle Jannini trong bài báo cáo tại Đại học Y Hà Nội
Dữ liệu khoa học hỗ trợ
Giáo sư đã đưa ra một phân tích tổng hợp rất thú vị dựa trên 11 thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên có kiểm soát với số lượng bệnh nhân rất lớn, vì vậy các kết quả là rất quan trọng và có giá trị. Thứ nhất, biểu đồ forest của cảm nhận kiểm soát xuất tinh cho thấy Dapoxetine hiệu quả hơn rất nhiều so với giả dược. Tiếp theo, đánh giá thay đổi toàn cầu từ bệnh nhân, một lần nữa Dapoxetine cho kết quả tốt hơn so với giả dược. Về thời gian, đo bằng ILT (thời gian trễ xuất tinh trong âm đạo), Dapoxetine lại một lần nữa cho hiệu quả cao hơn và tăng cường thời gian.
Cuối cùng, biểu đồ forest về tác dụng phụ cho thấy tác dụng phụ của Dapoxetine 30 mg không quá lớn, mặc dù ở liều 60 mg có một số tác dụng phụ nhẹ. Như vậy, Dapoxetine giúp tăng cường kiểm soát, cải thiện ILT, giảm căng thẳng cá nhân, tăng cường sự thỏa mãn và giảm các khó khăn trong quan hệ của cặp đôi, đồng thời tác động đến tình dục của bạn tình nữ, cải thiện kết quả cho cả bạn tình nữ, mặc dù vậy vẫn chưa có dữ liệu về hiệu quả của dapoxetine trong việc cải thiện khoái cảm.
Hai trường hợp lâm sàng tiêu biểu
Giáo sư đưa ra một trường hợp lâm sàng tên là Chico, anh ấy 25 tuổi, đã kết hôn và đang bị trầm cảm, thời gian ILT của anh ấy khá ngắn, chỉ khoảng một phút. Chico đã được bác sĩ điều trị bằng SSRI, Paroxetine. Paroxetine 20 mg mỗi ngày vào buổi sáng và phương pháp điều trị này giúp kéo dài ILT lên khoảng 5-7 phút, nhưng anh ấy đột ngột phát triển PSSD (hội chứng suy giảm tình dục sau khi sử dụng SSRIs) và có suy nghĩ tự sát. Đây là một bài báo mô tả PSSD, một hội chứng phổ biến xảy ra sau khi sử dụng bất kỳ loại SSRI nào, cũng như một số thuốc chống trầm cảm khác, và có thể không phụ thuộc vào bất kỳ vấn đề sức khỏe tâm thần nào hiện có.
Như vậy, SSRIs có thể được sử dụng cho những bệnh nhân trầm cảm nội sinh có chỉ định, nhưng khi sử dụng Paroxetine, Fluoxetine và các loại thuốc khác cho xuất tinh sớm có rất nhiều rủi ro và cần có sự đồng ý của bệnh nhân.
Ngược lại, Dapoxetine đã được chứng minh là một phương pháp điều trị hiệu quả cho xuất tinh sớm và cho thấy kết quả an toàn tuyệt vời, đã được nghiên cứu trên một số lượng lớn bệnh nhân. Trường hợp lâm sàng thứ hai và cuối cùng là về Bruno, một bệnh nhân 33 tuổi bị mất kiểm soát xuất tinh sớm. Anh này đã điều trị bằng liệu pháp hành vi nhận thức và liệu pháp tâm lý nhưng không đạt được sự hài lòng. Anh ấy đến gặp giáo sư để được tư vấn lần hai. Bruno bị rối loạn kiểm soát cương dương và xuất tinh (LCEE). Hội Y học Tình dục Ý đã khuyến nghị điều tra và điều trị tất cả các rối loạn tình dục, đặc biệt là rối loạn cương dương, trước khi điều trị xuất tinh sớm. Bruno đã được điều trị thành công với 50 mg Sidelopim và sau đó là 30 mg Dapoxetine. Dapoxetine giúp cải thiện rõ rệt kiểm soát cương dương, có ba yếu tố chính cần lưu ý: hiệu quả cao trong việc kiểm soát xuất tinh, không có tác dụng phụ đặc trưng của SSRI và khả năng kết hợp với thuốc ức chế PDE5 trong điều trị rối loạn kiểm soát cương dương và xuất tinh sớm.
Kết luận từ Giáo sư Jannini
Không có bất kỳ báo cáo nào cho thấy Dapoxetine có thể gây ra rối loạn cương dương. Vì vậy, Dapoxetine nên được coi là một loại SSRI duy nhất không làm ảnh hưởng đến ham muốn và khả năng cương dương.
Từ đó, giáo sư đã khẳng định: “Xuất tinh sớm là một triệu chứng phức tạp, trong đó có sự mất kiểm soát và không chỉ thời gian đóng vai trò quan trọng, mà còn nhiều yếu tố lâm sàng khác. Tiêu chuẩn lý thuyết vàng là thuốc đường uống Serotoninergic. Dapoxetine, không phải là thuốc chống trầm cảm, không làm thay đổi tâm trạng, có tác dụng phụ rất thấp, và 30 mg là lựa chọn đầu tiên cho cả xuất tinh sớm bẩm sinh và mắc phải.”
